رمزگشایی از دلایل آشفتگی بازار خودرو

به گزارش همشهری، بازار خودرو در آشفتگی به سر می‌برد و این آشفتگی حاصل عوامل مختلفی است که به افزایش سقف قیمت کارخانه تا بازار آزاد منجر شده است، به‌طوری‌که فاصله قیمت کارخانه تا بازار آزاد به اعداد نجومی رسیده و مصرف‌کنندگان به‌شدت به این موضوع معترضند.

به‌عنوان نمونه درحال حاضر قیمت یک دستگاه پرایدتحویل کارخانه 24میلیون تومان است درحالی‌که همان خودرو در بازار آزاد 40میلیون تومان فروخته می‌شود. به‌نظر می‌رسد مقدار تولید کاهش یافته و شرکت‌های خودروساز تحت‌تأثیر کاهش تولید قادر به برآورده کردن همه تقاضاها نیستند، در واقع این روزها حجم عرضه در مقابل تقاضا کاهش یافته و به افزایش قیمت منجر شده است.

شاهد این ادعا ثبت‌نام زیاد متقاضیان خرید خودرو در فراخوان‌های اینترنتی بود که با حجم زیاد متقاضیان مواجه شد و در مقابل بسیاری از متقاضیان هم موفق به ثبت‌نام خرید خودرو نشدند. در واقع این کاهش تولید که به افزایش قیمت هم منجر شده به خوبی در ثبت‌نام‌های اینترنتی خودرو نمایان شد.

واکاوی آماری از این آشفتگی نشان می‌دهد عمده‌ترین دلیل این موضوع کاهش تولید خودروسازهاست و کاهش تولید نیز عمدتا ناشی از عوامل سه‌گانه افزایش قیمت دلار، اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران و اعمال سیاست سرکوب قیمت‌ها اتفاق افتاده است.

• کاهش تولید

اطلاعات آماری از مقدار تولید خودرو نشان می‌دهد در 5‌ماه امسال جمعا 451هزار و 353دستگاه خودرو در 4شرکت خودروساز اصلی ایران یعنی ایران‌خودرو، سایپا، پارس‌خودرو و زامیاد تولید شده است که این مقدار نسبت به 5‌ ماه سال قبل 17درصد کاهش نشان می‌دهد. از این مقدار بیشترین افت تولید مربوط به ایران‌خودرو و پارس خودرو بوده که به‌ترتیب 28 و 14درصد از مقدار تولیدشان کاسته شده است. حجم تولیدات شرکت سایپا هم در 5 ‌ماه امسال 3درصد افت کرده است.

همگام با کاهش تولید، مقدار فروش خودروساز‌ها هم در 5 ‌ماه امسال به‌طور میانگین 14درصد کاهش یافته و از 515هزار و 808دستگاه در سال قبل به 444هزارو508 دستگاه در 5‌ماه سال‌جاری رسیده است.

• کاهش 20درصدی درآمد ایران‌خودرو

اطلاعات آماری از درآمد شرکت‌های خودروساز نمایانگر ارقام متفاوتی است. این اطلاعات نشان می‌دهد با وجود اینکه مقدار تولید و فروش شرکت‌های خودروساز کاهش یافته اما به‌دلیل اینکه سطح عمومی قیمت خودرو در 5‌ماه امسال نسبت به سال قبل 25درصد کمتر شده، درآمد این شرکت‌ها به غیر از ایران‌خودرو با رشد مواجه شده است.

ایران‌خودرو با وجود اینکه میانگین قیمت فروش محصولاتش 28درصد نسبت به سال قبل گران‌تر شده به‌دلیل کاهش سطح تولید از 275هزار دستگاه به 195هزار دستگاه جمع کل درآمدش با 20درصد کاهش از 8214میلیارد تومان در 5‌ماه سال قبل به 6609میلیارد تومان در 5‌ماه امسال رسیده است. اما در همین مدت شرکت سایپا با وجود کاهش 3درصدی سطح تولیدش درآمدحاصل از فروش محصولاتش از 3822میلیارد تومان با 25درصد افزایش به 4794میلیارد تومان رسیده است.شرکت‌های پارس خودرو و زامیاد هم در این مدت تحت‌تأثیر گران‌تر شدن قیمت محصولاتشان با وجود کاهش تولید به‌ترتیب 17 و 6 درصد درآمد بیشتری به‌دست آورده‌اند.

• افزایش 25درصدی قیمت‌ها

همگام با کاهش مقدار تولید در شرکت‌های خودروساز، سطح عمومی قیمت محصولات این شرکت‌ها هم افزایش یافته است به‌طوری که اطلاعات آماری نشان می‌دهد میانگین سطح عمومی قیمت هر خودروی داخلی که سال قبل 49میلیون‌و436هزار تومان بود امسال به 61میلیون‌و736هزار تومان رسیده یعنی امسال میانگین قیمت خودرو‌های داخلی با 25درصد افزایش 12میلیون و 300هزار تومان گران‌تر شده است.

در این میان بیشترین افزایش قیمت مربوط به شرکت زامیاد بوده که میانگین قیمت محصولاتش با 43درصد رشد از 68میلیون 346هزار تومان به 97میلیون و 815هزار تومان رسیده است. بعد از آن ایران‌خودرو با 28درصد افزایش قیمت سطح عمومی قیمت خودروهایش به‌طور میانگین از 43میلیون و170هزار تومان به 55میلیون و 229هزار تومان رسیده. در این مدت قیمت محصولات سایپا و پارس خودرو هم 9درصد به‌طور میانگین افزایش یافته است.

• دلایل افزایش قیمت

واکاوی دلایل کاهش تولید در شرکت‌های خودروساز نشان می‌دهد عواملی چون اعمال تحریم‌های جدید، افزایش قیمت دلار و همینطور اعمال سیاست سرکوب قیمت‌ها ازجمله دلایل کاهش تولید و فروش شرکت‌های خودروساز بوده است. اطلاعات دریافتی و همچنین گزارش‌های عملکردی شرکت‌های خودروساز نشان می‌دهد میانگین هزینه تامین قطعات در شرکت‌های خودروساز نسبت به سال قبل افزایش یافته و این شرکت‌ها تحت‌تأثیر افزایش قیمت دلار مجبورند قطعات وارداتی را گران‌تر بخرند.

در عین حال اعمال برخی تحریم‌ها نیز شرکت‌های خودروساز را در واردات قطعات اولیه با مشکل مواجه کرده به‌طوری که بنابه ادعای برخی از شرکت‌های خودروساز چند ده هزار خودرو به‌دلیل تامین نشدن قطعات اولیه به‌صورت ناقص کف کارخانه باقی مانده‌اند و قابل فروش نیستند. از سوی دیگر سیاست سرکوب قیمت‌ها در نهاد‌های رسمی که اجازه افزایش قیمت به این شرکت‌ها نمی‌دهند موجب شده سطح عمومی افزایش درآمد‌ها متناسب با افزایش هزینه‌ها نباشد در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد حاشیه سود صنعت خودرو‌سازی‌ امسال نسبت به سال‌های قبل با کاهش مواجه شود.